Kocaeli Adliyesi içinde tazminat talepleri içeren davalarda tazminat hukuku düzenlemelerine başvurulur. Bu davalara tazminat davası denir ve bu davalarla ilgilenen avukatlar da tazminat avukatlarıdır.
Tazminat hukuku en temelde gerçek ve tüzel kişiliklerin, bir eylem ya da ihmalden kaynaklanan zararlarının kapatılarak adaletin tesis edilmesiyle ilgilidir. Bu bağlamda tazminat olgusu; şahıs ve şirketlerin, farklı birey ve şirketler dolayısıyla manevi ya da maddi zarar görmesi durumunda, bahsi geçen zararın giderilerek para olarak tahsil edilmesi anlamına gelir.
Tazminat Hukuku Neleri Kapsar?
Tazminat hukuku herhangi bir ilişkide farklı nedenlerle doğan bütün manevi ve maddi tazminat unsurlarını kapsayabilir. Tazminat davalarının kapsamı en temelde şu iki başlığa bölünür:
• Maddi tazminat davaları
• Manevi tazminat davaları
Kısaca bir tazminat davası bu iki başlıktan birisine dahil olmak zorundadır. Bazı durumlarda bir tazminat davasında hem maddi hem de manevi tazminat istenebilir.
Tazminat Davaları Nelerdir?
Tazminat davalarında taraflar arasındaki ilişkinin doğrultusunda birden çok neden gündeme gelebilmektedir. Ortaya çıkan zararlar ve tahsil edilmesi beklenen tazminat miktarı değişkenlik gösterebilir. Ancak en sık olarak görülen tazminat dava başlıklarını şöyle sıralamak mümkündür:
- Haksız tutukluluk veya gözaltı işlemlerine açılan tazminat davaları,
- Meslek hastalıklarından doğan tazminat davaları,
- Kişilik haklarının zararından ya da kayıplarından doğan tazminat davaları,
- İhbar tazminatı ve kıdem tazminatı davaları,
- Boşanmalardan kaynaklanan tazminat davaları,
- Hekim hatalarından kaynaklanan tazminat davaları,
- İş güvencesi tazminat davaları,
- Trafik kazalarında meydana gelen maddi ve manevi zararlara açılan tazminat davaları.
Manevi Tazminat Davası Neden Açılır?
Manevi tazminat davaları Türk Borçlar Kanunu 48. Madde içinde düzenlenen hükümlerle yürütülür. Haksız bir fiil ya da ihmal sonucu maddi olarak ölçülemeyen zararlara manevi zararlar denilmektedir. Çoğu zaman maneviyata verilen zararlar, itibarın zedelenmesi, elem ve keder gibi hislere neden olma gibi durumlarda ortaya çıkar. Manevi tazminat nedenleri çoğu zaman aşağıdaki başlıklarla ilintili olsa dahi farklı nedenler de ortaya çıkabilir.
- Nişan atma yüzünden yaşananlar,
- İş kazalarından doğan maddiyat dışı zararlar,
- Kişilik haklarına saldırı, tehdit, küfür, aşağılama ya da hakaret,
- Boşanmalar sonucu yaşanan manevi zararlar,
- Hekim hatalarından kaynaklanan manevi zararlar.
Tazminat Davaları Hangi Durumlarda Açılabilir?
Tazminat davası açılabilecek durumlar bütün kapsamıyla listelenemeyecek kadar çoktur. Herhangi bir manevi, psikolojik veya maddi zarar birçok ilişki türünde ve gündelik hayatın her anında karşımıza çıkabileceği için tazminat talepleri de bu doğrultuda hak olarak kazanılır. Öyle ki daha önce hiçbir benzeri görülmemiş olsa dahi bir mesele ve zarar tazminat davalarına konu olabilir. İşte tüm bu nedenler doğrultusunda en sık görülen tazminat durumlarını ancak genel başlıklar halinde maddelemek mümkündür:
- Herhangi bir suçtan doğan mağduriyetler ve zararlar,
- Telif, patent, lisans ve benzeri fikri mülkiyet haklarının ihlali ya da taklit edilmesi,
- Taraflar arası kontrat ihlalleri ve buradan kaynaklanan hak kayıpları,
- Görsel ve yazılı basında karalama, iftira veya itibar zedeleyici asılsız iddialar,
- Nedensiz yere ya da baskı yoluyla işten çıkarılmalar,
- Bireyin, şirketlerin ya da sigortaların davalı olabildiği trafik kazaları,
- Sosyal medya mecralarında hakaret, küfür ya da aşağılama suçu.
Bir kere daha bu başlıkların esnetilebilir ve genişletilebilir olduğunu belirtmek faydalı olacaktır. Eğer bir gerçek ya da tüzel kişilik nedeniyle zarara uğradığınızı düşünüyorsanız bu konuda tazminat davası açıp açamayacağınızı öğrenmek için bir tazminat avukatından hukuki yardım istemek yararınıza olacaktır.
Tazminat Davaları Hangi Mahkemelerde Görülür?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 6. Madde içinde hem manevi tazminat davaları hem de maddi tazminat davaları adına birincil adli unsurlar Asliye Hukuk Mahkemeleri olarak belirlenmiştir. Fakat bir tazminat davasında tarafların sayısı, tazminat hakkının hangi eylemden doğduğu ve taraflar arasındaki hukuki ilişkinin boyutu görevli mahkemelerde değişiklik yaratabilir. Örneğin işçilerin ve iş verenlerin birbirlerine açacağı tazminat davalarında İş Mahkemeleri görevli olabilir. Ya da ticari faaliyetlerde yaşanan uyuşmazlıklardan kaynaklı tazminat davalarında Ticaret Mahkemeleri görev alabilir. Yetkili mahkemeler ise öncelikle taraflar arasındaki sözleşmelerde belirtilenler olarak kabul edilecektir. Aksini belirten herhangi bir sözleşme maddesi olmadığı sürece yetkili mahkemeler davalı ya da davacının ikamet adresi olacak şekilde değişiklik gösterir. Aktörlerden birisinin tüzel kişilik olması durumunda merkezinin bulunduğu bölgenin mahkemeleri yetkili kabul edilir.
Tazminat Davaları Ne Kadar Sürer?
Tazminat davaları kendi içlerinde birçok farklılık gösterebildikleri için ortalama bir sonuçlanma süresi belirtmek neredeyse imkansızdır. Öncelikle tazminatın konu olduğu davanın hangi mahkemede yürütüleceği bile başlı başına sonuçlanma süresinde etkilidir. Mesela İş Mahkemeleri’ne taşınacak kıdem ve ihbar tazminatı gibi davaların bir buçuk yıllık bir zaman diliminde karara bağlanması beklenir. Taraflar arasındaki ilişkinin niteliği, tazminat miktarı ve eğer varsa suç fiilinin özellikleri tazminat davalarının sürelerinde önemli etkenlerdir.
